Borghesie
La borghesie je une des classis sociâls indulâ, secont lis scuelis di pinsîr socio-economichis ocidentâls,in particolâr chê marxiste, ven dividude la societât capitaliste. Origjinariamenti jere chê classe sociâl jenfri la nobiltât parone da lis tiaris e il proletariât.In tal finâl de Etât di mieç in tes citâts jere chê classe sociâl che esercitave une art o un mistîr, ativitâts comerciâls o produtivis e le sô espansion al coincît cun il finiment de societât feudâl, puartant a lis grandis rivoluzions dal Siscent e dal Sietcent.
Origjne dal nom
cambieLa peraule ven de peraule "borc", i cuartîrs cressûs fûr dai mûrs de citât, e che vignivin inglobâts cuant che la citât si slarcjave, parcè al timp, la borghesie no veve disponibilitât finanziarie e no podeve peretisi di vivi tal centri de citât indulâ viveve la nobiltât. Scugnive cussi lâ a abitâ in te periferie, in chest câs fûr dai mûrs, in cuartîrs clamâts "borcs".Il nom par talian "borghese", al derive dal lengaç doprât in te France setentrionâl, in cualchi zone de Gjermanie edes Fiandris "burgenses", che par francês al devente "bourgeois" e par todesc "bürger". Duncje il borghês al jere chê persone che veve une cjase tal centri dal pâis invezit dal cjscjel, e al praticave un libar mistîr, dal artigjanât al cumierç, de midisine fin a dutis lis artis. Nol faseve part de nobiltât, e par chest motîf nol podeve, amancul al inizi, jessi armât. Une derivazion di cheste norme si cjate ancjimo tal lengaç militâr, che indiche borghês chel che nol è vistût cun la divise (par esempli carabinîr in borghês).
In te teorie marxiste
cambieIn te teorie marxiste, la borghesie je chê classe parone dai mieç di produzione che gjestîs il contrôl dai stês. Il contrôl ven dividût jenfri proprietât formâl o gjuridiche, in cuant al indiche la capacitât effetive di doprâ o fâ doprâ i mieç di produzion.La borghesie, secont la vision marxiste je la classe aversarie storiche dal proletariât parce impieghe lis fuarcis lavorativis dai operaris e dai contadins, in te finalitât dal compiment de sô rivoluzion sociâl.