Antoni (Toni) Beline (Vençon, 11 di Fevrâr 1941 - Visepente, Basilian, 23 di Avrîl 2007) al fo predi, scritôr e inteletuâl furlan.

Pre Toni Beline

Al è stât diretôr de La patrie dal Friûl dal 1979 al 1988 e dal 1999 al 2007.

La vite cambie

 Il vêr pastor di une glesie, a nol è il plevan, ma il Signôr. Parcé che se al mancje il plevan, a nol sucêt nuie, ma se al mancje il Signôr, il mont a nol stà in pît (Antoni Beline) 


Deventât predi tal 1965, al à tacade la cariere a Codroip, po a Sant Martin di Rualp e Val, in comun di Darte e "li o ai vude come une seconde nassite culturâl e spirtuâl, parcè che o ai tacât a volêi ben e a spindi la mê vite pal popul e pe glesie furlane". Par cuestions di salût dopo 14 agns si è sbassât a Visepente dulà che al è restât par 24 agns. Dal so Friûl al diseve: "O vin di promovi la idee di un Friûl che nol cîr di salvâsi a ducj i coscj de modernitât, ma che al sa frontâ e confrontâsi ancje cu la globalitât. Tignìn a ments che la globalitât cence il localisim e je une scjatule vueide. Cussì come l’inglês cence lis lenghis e lis culturis locâls”.

Al è stât un dai grancj animadôrs de culture furlane fintremai intal ultin. Al à voltât la Biblie par furlan inte prime edizion complete cun pre Checo Placerean e pe seconde edizion di bessôl, cu l’aprovazion dai vescui furlans e de Conference Episcopâl Taliane. Al disè di se: "O speri di jessi ricuardât pe traduzion de Bibie par furlan”.

Al à fat altris traduzions in furlan come Pinocchio ma za intal 1974 al veve voltât dutis lis 71 flabis dal grant poete latin Fedro, cuant che cjacarâ di doprâ il furlan par fâ leterature al jere di mats, in une maniere biele semplice: "Un lôf e un agnel a jerin vignûts a distudâ la sêt in tal stes riu..."

Al è autôr di 47 libris par furlan e tra l'altri dal cetant cjacarât libri La fabriche dai predis e di plusôrs tescj, ancje di poesie. Fra i tancj saçs e libris si ricuardin, Pre Pitin (premi San Simon 1981), Trilogjie (premi San Simon 1999) dedeât a Oscar Wilde, don Milani e P.P.Pasolini.


Al à vût une rubriche "Su lis olmis di Diu" su La Vita Cattolica par cuindis agns.

Al è stât une des figuris plui impuartantis de clape Glesie furlane, nassude intal 1975.

Oparis principâls cambie

  • “Par amôr o par fuarce?”. Davâr, Cjargnei cence dius, 1975.
  • “Fasiti predi e rangjti”. Comunità di Colugna, 1975.
  • “Siôr Santul”. Reane, Cjargnei cence dius, 1976.
  • “Il libri di Jop”. Davâr, Cjargnei cence dius, 1977.
  • “...dal vanseli seont la int”. Davâr, Cjargnei cence dius, 1978.
  • “Messâl furlan (presentazion)”. Davâr, Cjargnei cence dius, 1978.
  • “Salmos de biade int”. Udin, Cjargnei cence dius, 1979.
  • “Misteris gloriôs”. Udin, Cjargnei cence dius, 1980.
  • “Tiere di cunfin”. Udin, Ribis, 1978.
  • “Sul at di voltâ pagjne”. Udin, La Nuova Base, 1983.
  • “Siôr Santul”. 2e ed., Udin, La Nuova Base, 1983.
  • “Vanseli par un popul, B”. Udin, La Nuova Base, 1984.
  • “Pre Pitin, premi S. Simon 1981”. Rivignano, Centro Iniziative Codroipesi, 1986.
  • “Vanseli par un popul, C”. Udin, Arti Grafiche Friulane, 1988.
  • “Vanseli par un popul, A”. Udin, Arti Grafiche Friulane, 1989.
  • “A vinc' agns de muart di Perissutti bons. Josef, pari spirtuâl dal seminari di Udin”, s.l., 1989.
  • “Fantasticant...”. Udin, Ribis, 1990.
  • “Furtunât il popul che il Signôr al è il so Diu”. Udin, La Patrie dal Friûl, 1991.
  • “La fin dal templi ese ancje la fin di Gjerusalem? E la fin di Gjerusalem ese ancje la fin dal mont?”. Vençon, Glesie Locâl, 1993.
  • “La fadie dal crodi”. Vençon, Glesie Locâl, 1994.
  • “Cirint lis olmis di Diu”. Udin, Ribis, 1994.
  • “Letare a un plevan scuintiât”. Vençon, Glesie Locâl, 1995
  • “Impressions di un levit furlan pelegrin in Tiere Sante”. Vençon, Glesie Furlane, 1995.
  • “Trilogje tormentade”. Vençon, Glesie Furlane, 1995.
  • “A San Jacum, là che al finis il mont”. Vençon, Glesie Furlane, 1996.
  • “Lis peraulis tasudis”. Vençon, Glesie Furlane, c.i.p. Vençon 1996.
  • “Par une glesie incjarnade”. S.l., La Patrie dal Friûl, 1996.
  • “Pre Checo Placerean: notis par une biografie”. Udin, Agraf, 1997.
  • “Cirint lis olmis di Diu, 2”. Vençon, Glesie Furlane, 1997.
  • “Cirint lis olmis di Diu, 3”. Vençon, Glesie Furlane, 1997.
  • “La fabriche dai predis”. Vençon, Glesie Furlane, 1999.
  • “Rogazions”. Glesie Furlane, c.i.p. Vençon 2000.
  • “I furlans e il templi”. Vençon, Glesie Furlane, 2000.
  • “Trilogjie, premi S. Simon 1999”. Udin, Ribis, 2000.
  • “Une scuele pai furlans”. Vençon, Glesie Furlane, 2001.
  • “Il timp des domandis”. Vençon, Glesie Furlane, 2001.
  • “Qoelet furlan”. Ziracco, Glesie Furlane, 2001.
  • “Eutanasie di un Patriarcjât * Pier Antonio Bellina”. Zerà, Glesie Furlane, 2001.
  • “Un timp di passion pe nestre glesie”. Vençon, Glesie Furlane, 2002.
  • “Cirint lis olmis di Diu, 4”. Zerà, Glesie Furlane, 2003.
  • “De profundis”. Rodean dal Alt, Glesie Furlane, 2004.
  • “Un cîl cence stelis”. Rodean dal Alt, Glesie Furlane, 2004.
  • “...et incarnatus est”. Rodean dal Alt, Glesie Furlane, 2005.

Oparis publicadis postumis cambie

  • “La Fatica di esser Prete" (la fadie di jessi predi), traduzion par talian des sôs intervistis cun Marino Plazzotta, 2007
  • “Le àn pierdute lant a messe ..." (riflessions su la famee), Glesie Furlane, 2008
  • “De Senectute", Glesie Furlane, 2009
  • “Riflessions di un predi cjargnel", Glesie Furlane, 2010

Traduzions cambie

  • “Lis flabis di Fedro”. Davâr, Cjargnei cence dius, 1974.
  • “Lis baronadis di Pinochio”. Udin, Ribis, 1978.
  • “Lis flabis di Esopo”. Udin, Ribis, 1978.
  • “Lis flabis di La Fontaine”. Udin, Ribis, 1978.
  • “La Bibie”. VIII voll., Udin, Ribis, 1984-1993.
  • “Gnûf Testament”. Udin, Glesie Furlane, 1993.
  • “La Bibie”. Udin, Ed. Pio Paschini, 1997.

Leams esternis cambie